دستورالعمل تخصیص کاغذ و نظارت بر مصرف آن
مقدمه:
در راستای اجرای مادۀ هشت و نه شیوه‌نامۀ اجرایی کارگروه کاغذ معاونت امور فرهنگی و برای صیانت از مصرف بهینۀ کاغذ در حوزۀ نشر و رعایت حقوق مصرف‌کنندگان کتاب، دستورالعمل «کمیته تخصیص، توزیع و نظارت بر مصرف کاغذ»، با اصلاحات جدید به شرح ذیل تصویب و ابلاغ می‌شود.
مادۀ 1: نحوۀ درخواست کاغذ
1-1 تمامی ناشران متقاضی درخواست کاغذ، باید مدارک لازم را در سامانۀ توزیع کاغذ به نشانی paperds.ir برای بررسی بارگذاری نمایند.
1-2 مدارک مورد نیاز:
الف: تصویر پروانۀ فعالیت نشر معتبر؛
ب: اطلاعات مربوط به شمارۀ مجوز صادر شده از سوی سامانۀ صدور مجوز چاپ و نشر کتاب دفتر توسعۀ کتاب و کتابخوانی یا ادارات کل استانی؛
ج: تکمیل اطلاعات مربوط به کاربرگ تعهد مصرف بهینۀ کاغذ در سامانه.
مادۀ 2: اعضای کمیته «تخصیص، توزیع و نظارت بر مصرف کاغذ»
تخصیص کاغذ توسط کمیته در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شود و توزیع آن از طریق سامانه بر عهدۀ موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران خواهد بود.
این کمیته با حکم معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، متشکل از مدیرعامل خانۀ کتاب و ادبیات ایران (رئیس کمیته)، مدیرکل دفتر توسعۀ کتاب و کتابخوانی، مدیر حراست معاونت فرهنگی، یک نفر نماینده معاونت فرهنگی، یک یا چند نفر از اشخاص حقیقی متخصص در امور کاغذ و صنعت نشر خواهد بود.
مادۀ 3: نحوۀ بررسی درخواست‌های متقاضیان
1-3 درخواست متقاضیان با بررسی عملکرد ناشر در سال‌های گذشته توسط کمیته انجام می‌شود.
2-3 کتاب‌های افست اعم از لاتین، عربی و فارسی (کتابی که بدون هیچگونه ارزش افزوده و کار خلاقانه توسط ناشر منتشر شده باشد) مشمول کاغذ یارانه‌ای نمی‌شود.
تبصره یک: چنانچه کتابی از حیث موضوع، تصحیح متن یا شاخص‌های هنری منحصر به فرد باشد با نظر اعضای کمیته میتواند از کاغذ یارانه‌ای بهره‌مند شود.
3-3 بدلیل محدودیت منابع، کتاب‌های کمک آموزشی و آموزشی در تمامی مقاطع تحصیلی مشمول کاغذ یارانه‌ای نمی‌شود.
4-3 بررسی درخواست‌های کاغذ ناشران منوط به داشتن تائیدیه مصرف بهینه کاغذهای دریافتی قبلی از سوی بخش نظارت بر مصرف کاغذ این کمیته است.
5-3 تخصیص کاغذ متناسب با امکانات موجود و همچنین کسب تائیدیه مصرف کاغذ به میزان حداقل 95 درصد است.
6-3 آراء صادره هیات‌های بدوی و تجدیدنظر رسیدگی به تخلفات ناشران در بررسی و تخصیص کاغذ مؤثر خواهد بود.
7-3 درج قیمت در کلیه نسخه‌های منتشر شده با کاغذ یارانه‌ای الزامی است.
8-3 ناشر دریافت کننده کاغذ یارانه‌ای موظف است به همان میزانی که کاغذ یارانه‌ای دریافت می‌کند نسبت به کاهش قیمت تمام شده در قیمت پشت جلد کتاب تأثیر دهد. چنانچه مشخص شود که قیمت پشت جلد بر مبنای کاغذ آزاد محاسبه شده است ضمن تعلیق تمامی درخواست‌های ناشر موضوع به هئیت رسیدگی به تخلفات ناشران ارجاع خواهد شد. تشخیص این موضوع به عهده کمیته خواهد بود.
8-3 کتاب‌های که جنبه کتابسازی داشته باشد مشمول دریافت کاغذ یارانه‌ای نخواهد بود.
تبصره دو: تشخیص کتابسازی بر عهده کمیته است و کمیته در صورت لزوم میتواند از نظرات کارشناسی خبرگان و متخصصان استفاده نماید.
(به عنوان مثال آثاری که بیش از دو بار، با یک موضوع و یک محتوای مشخص فقط با جابجایی واژه‌ها و کلمات توسط چند ناشر منتشر شده باشد از مصادیق کتابسازی محسوب می‌شود)
9-3 اولویت تخصیص کاغذ دولتی با ناشرانی است که از کاغذ ایرانی استفاده کرده باشند.
مادۀ 4: اولویت‌های تخصیص کاغذ
آثاری که مطابق اسناد بالادستی از جمله قانون اهداف و وظایف تشکیل وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی، مصوبه اولیه و اصلاحی اهداف، سیاست‌ها و ضوابط نشر کتاب شورای عالی انقلاب فرهنگی، مصوبه اصول سیاست فرهنگی کشور و نقشه مهندسی فرهنگی کشور منتشر شده باشند با تشخیص کارگروه در اولویت تخصیص کاغذ خواهند بود. مفاد زیر مهمترین مصادیق این اولویت‌ها هستند:
1-4: تبیین و ترویج اصول و ارزش‌های انقلاب اسلامی و نگاهبانی از دستاوردهای آن؛
2-4: احیای میراث مکتوب و توسعه فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی؛
3-4: مقابله مؤثر و مفید با تهاجم سیاسی و فرهنگی علیه عقاید و ارزش‌های اسلامی، ملی و انقلابی؛
4-4: تقویت و ترویج امر پژوهش؛
5-4: بهره‌گیری مفید از دانش و اندیشه بشری از طریق ترجمه سنجیده و متناسب با زبان معیار؛
6-4: کمک به توسعه آموزش غیررسمی افراد جامعه از طریق ارتقاء سطح دانش و مهارت همگانی؛
7-4: کتاب‌های برگزیده در جشنواره‌ها و جوایز فرهنگی معتبر.
مادۀ 5: ناشرانی که به هر دلیل اعتراضی به نتیجۀ تصمیمات کمیته کاغذ دارند از طریق سامانه و در قسمت مخصوص بررسی و رسیدگی به اعتراضات قابلیت اقدام خواهند داشت. کمیته موظف است در هر جلسه به اعتراضات رسیدگی و نسبت به پاسخ‌گویی سریع به ناشران اقدام نماید.
مادۀ 6: درج عبارت (این کتاب با کاغذ دولتی منتشر شده است) در شناسنامۀ کتاب الزامی است.
مادۀ 7: ناشر موظف است اطلاعات مربوط به چاپخانه و صحافی را با ذکر مشخصات کامل جهت بازدید و شمارش تعداد منتشره توسط کمیتۀ نظارت بر مصرف در سامانۀ توزیع کاغذ بارگذاری نماید.
مادۀ 8: به‌منظور شفاف‌سازی، کمیته «تخصیص، توزیع و نظارت بر مصرف کاغذ» موظف است اطلاعات مربوط به تخصیص کاغذ ناشران را به صورت متناوب بر روی سامانه بارگذاری نماید.
مادۀ 9: کمیته «تخصیص، توزیع و نظارت بر مصرف کاغذ» اختیار دارد که از طرق مختلف از جمله بازرسی در مرحلۀ چاپ و صحافی یا پس از انجام آن با شمارش نسخه‌های کتاب و تطبیق آن با اطلاعات تخصیص مذکور صحت یا مغایرت مصرف را با اطلاعات سامانه احراز و برمبنای آن اقدام کند.
مادۀ 10: ناشر موظف است حداکثر تا چهار‌ماه پس از مرحله دریافت حوالۀ کاغذ، اطلاعات درخواستی در خصوص مصرف کاغذ تخصیص یافته را در سامانه تکمیل کند.
مادۀ 11: مغایرت‌های احتمالی اعم از تغییر چاپخانه، صحافی، نوع و ابعاد کاغذ مصرفی با توجه به رویه‌های متعارف چاپ و نشر و سابقۀ ناشر توسط کمیته، رسیدگی و اتخاذ تصمیم خواهد شد.
ماده 12: کمیته تخصیص، توزیع و نظارت بر مصرف کاغذ اختیار دارد به منظور نظارت دقیقتر و استفاده از تجربیات میدانی و صنفی، موضوع «توزیع» یا «نظارت بر مصرف بهینه کاغذ» را به عوامل دیگر تفویض کند.
این دستورالعمل پس از اصلاحات در دوازده ماده و دو تبصره تدوین و در تاریخ 1400/9/20 به تصویب معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رسیده و از زمان تصویب لازم‌الاجراست.
یاسراحمدوند
معاون امور فرهنگی